Justine Masika Bihamba

Justine Masika Bihamba, abotami o mobu 1965 o Butembo, ekolo Congo démocratique (RDC) , azali mobondi ya mboka Kongo.

Mokonzi ya mibeko ya organisasyo ya boyokani ya basi mpo na ba victime ya koboma na nzela ya mibanzo, azali kosala mpo na kobongisa bomoi ya basi ya bapayi, kobatela makoki ya mibali ná basi, mpe kosunga ba victime ya bitumba, mingi mingi basi oyo babetami na mabanzo ya nzoto. Misala na ye ezali kosalema mingi na République Démocratique du Congo, mingi mingi na province ya Nord-Kivu. Mbala mingi, amonani lokola moto ya kobangisa mpo na kokangama to koboma.

Masika Bihamba azwaki diplome ya mboka na 1985, mpe sima na yango asalaki formation ya likoló na misala ya développement communautaire, na planification ya misala, na boyokanisi mpe bokambi ya matata . Na 2002, apesaki maboko na Human Rights Watch, kosala na état ya basi na est ya RDC .

Na 2002, Masika Bihamba apesaki maboko na kosala étude moko na likambo ya mobulu oyo esalemaki na basi kati na ba camp ya urgence oyo basalaki mpo na bato bakimaki mboka, nsima ya kobima ya vulka Nyiragongo. Nsima ya kosolola na ba organisasyo mosusu, ye akati kosala lisanga moko, Synergie des Femmes pour les Victimes des Violences Sexuelles (SFVS). Banda na bambula elandaki, SFVS ezalaki kopesa lisungi ya psykologiki, ya mbongi-nzoto mpe ya mibeko na basi oyo babebisamaki na nzela ya mobulu, mpe ezalaki kobikisa mateya ya ba viol oyo esalemaki na Nord-Kivu, mpo na kosangisa dosié moko ya kokende na Cour Pénale Internationale (CPI), mpe kobenga ete bato bazali kosalela mabe wana bakangama mpe basambisama.

Masika Bihamba azali mpe membre ya mosala na kati ya ba réseau mingi, lokola Oxfam International, Human Rights Watch, Amnesty International, Centre belge ya coopération au développement, Agence ya États-Unis mpo na développement international (USAID), mpe ba agence mosusu ya bato ya kosunga, ya politiki mpe ya développement.

Na mokolo ya 18 septembre 2007, basoda motoba ya ba Forces Armées ya République Démocratique du Congo (FARDC) babandaki kobeta mobulu na ndako ya Masika Bihamba na Goma. Bato yango balukaki Masika Bihamba, kasi azalaki te, mpe babandaki koluka-luka kati na ndako. Mwasi moko ya mike abebisamaki na nzela ya mabanzo ya nzoto, mpe mwasi mosusu abetami na loketo na elongi na makasi ndenge moko ete nzéto moko ebukaki. Tango Masika Bihamba azongaki na ndako na ye na tango ya mobulu, basoda yango bakimaki. Bato oyo basalaki likambo yango bayebani sima lokola basoda ya garde personnelle ya colonel moko ya FARDC, kasi bakangamaki te, mpe basambisamaki te, atako Masika Bihamba atindaki plainte na bosembo mikolo libwa sima ya mobulu.

Na sanza ya juin 2010, ye apesaki litatoli na Conférence de Révision ya Statut de Rome ya Cour Pénale Internationale (CPI) oyo esalemaki na Kampala, na Ouganda. Alakisaki ntina ya kotia na misala makambo ya kosunga basi oyo bazwaki pasi na nzela ya masumu ya mabanzo ya nzoto mpe oyo mbala mingi bazali na mpasi ya motema mpe bazali komonelwa na nzela ya lituka. Na makanisi na ye, lisungi ya ndenge wana ezalaka moke mpe ekoki te kokoma kaka na lisungi ya mbongo.

Na bambula ya 2010, Masika Bihamba azalaki kaka komonela mikakatano, bitumba mpe mbeba ya kobanga. Na mokolo ya 27 décembre 2010, magistrat moko ya engumba Goma oyo azalaki na Département ya Procureur Militaire amemelaki ye nsongo ya kokanga ye soki akobaki koyebisa bato makambo ya kobuka makoki ya bato oyo esalemaka na este ya RDC. Likambo wana esalemaki nsima ya kokóma na ye na emisyon ya TV5 Monde na mokolo ya 28 novembre, na émission oyo ebengami ‘Et si vous me disiez toute la vérité’, epai wapi Masika Bihamba alobaki mingi na likambo ya impunité, mabanzo ya nzoto, kobebisa makoki ya bato oyo esalemaka na général Bosco Ntaganda, mpe ndenge oyo azali kobatama na ntina ya makambo wana.

Na mars 2011, azwaki lisusu nsongo mpe kobanga mpo na misala na ye na makambo ya makoki ya moto, mingi mingi mpo azalaki kobenga ete section 1502 ya mibeko ya États-Unis (Dodd-Frank Act), oyo etali lisusu kolanda nzela ya ba minerais ya bitumba ya RDC, esalema nokinoki. Makambo ya bitumba na este ya mboka etali mingi ndenge ya koleka ba ressources naturelles na lolenge ya mabe mpe ya mayele mabe.

Na mokolo ya 14 mars 2012, na interview moko na BBC, Masika Bihamba abengaki lisusu ete bakanga Bosco Ntaganda. Mikolo minei sima, na 10 avril, ye ná basambwisi mosusu ya société civile congolaise bakutanaki na Président Joseph Kabila mpe balobaki lisusu ete Bosco Ntaganda akangama. Na mokolo ya 27 avril, azwaki nsongo ya koboma ye na nzela ya SMS mpe téléphone. Nsima ya mobembo ya bato ya Bosco Ntaganda oyo bazingaki ndako ya leki na ye ya moke, asengaki kokima Goma mpo na kokende na mboka moko ya Europa mpo na kokima kati ya ntango. Azongaki na RDC na 2013, nsima ya Bosco Ntaganda komipesa ye moko na maboko ya CPI mpo ete atindamama na bosembo

Misala

• Justine Masika Bihamba azalaki moko kati na basi 1000 oyo babandaki koluka mpo bázwa Prix Nobel ya Kimia na 2005. Na mokolo ya 10 décembre 2008, azwaki lipamboli ya Leta ya Pays-Bas, ebengami Mensenrechtentulp to Tulipe ya makoki ya bato. Na 2009, azwaki mpe prix international ya Pax Christi mpo na kimia .

Banote mpe ba références

• Synergie des Femmes pour les Victimes des Violences Sexuelles Video, Justine Masika Bihamba azali koloba na likambo ya bitumba ya kobunda na mabanzo ya nzoto na este ya République Démocratique du Congo, na Jacob Soetendorp Institut pour les Valeurs Humaines, na mokolo ya 16 janvier 2009. Basi na lifelo ya Kivu – état des lieux epesami na Justine Masika na likambo ya ndenge nini basi bazali kofanda na Nord-Kivu.