Varicelle

Útá Wikipedia.

Varicelle eza bokono boye bopesamaka mingi kolandana na infection ya yambo na virus ya varicelle na zona (VZV).[1] Bokono oyo bomemaka bobebi ya loposo oyo esalaka ba mpote, ya mike mike na mokosa, oyo ekoki kobimisa bokulutu.[2] Mingi mingi ebandaka na panzi, mokongo, mpe na elongi ebongo epanzani nzoto mobimba.[2] Bilembo mosusu ekoki kozala fièvre, koyoka bolembu, mpe moto mpasi.[2] Mingi mingi bilembo biumelaka mikolo mitano kino zomi.[2] Mikakatano mikoki ntango mosusu kozala pneumonie, bongo kovimba, to loposo kozwa infection na ba bactérie na mpe mikakatano misusu.[3] Bokono oyo mingi mingi ezalaka makasi epayi ya batu bakolo koleka bana.[4] Bilembo bibandaka komonana mikolo zomi kino mikolo ntuku mibale na moko sima na kozwama na virus.[5]

Varicelle eza bokono boye botambolaka na mopepe oyo ekabolamaka na bopete nionso na nzela ya kosukose na intsa ya mutu oyo azali nayango.[5] Ekoki kokoba kowuta mokolo moko to mibale liboso ba mpote emonana kino ba pota nionso ezibama na bokulutu.[5] Ekoki mpe kokabolama na bosimbi ba mpote.[5] Baye baza na zona bakoki kokabola varicelle na baye baza immunisé te soki basimbi ba mpote.[5] Diagnostic ya bokono ekoki kosalema mingi mingi kolandana na bilembo biye bimonani;[6] kasi, ba cas misusu ekoki kozala confirmer na nzela ya réaction na chaine ya polymérisation (PCR) komeka ba mpote to bokulutu.[4] Komeka ba anticorps ekoki kosalema mpo na koyeba soki mutu aza immunisé to te.[4] Mingi mingi batu bazwaka bokono oyo obe mbala moko.[5]

Mangwele ya varicelle esali ete motango ya baye bazwami na bokono ya varicelle na mikakatano kouta na bokono oyo ekita.[7] Ezali kotala pene na 70 kino 90 % ya batu oyo baza na bokono na lisungi monene mpeza mpo na baye baza na mpasi makasi.[4] Esangami na ba mboka ebele bapesaka bana mangwele mbala na mbala.[8] Kozwa mangwele nakati ya mikolo misato sima na kozwama na infection ekoki komatisa résultat epayi ya bana.[9] Traitement mpo na baye bazwami na bokono ekoki kozala lotion calmante ya calamine mpo na kosalisa mokosa, kokata manzaka ya misapi ya maboko mpo na kokitisa komizokisa nakomikwanza, mpe komela paracétamol (acétaminophene) mpo na kosalisa fièvre.[5] Mpo na baye baza na risque monene ya mikakatano ba nkisi anti-virus neti aciclovir ezalaka recommandé.[5]

Varicelle ebimelaka bipayi nionso na mokili.[4] Liboso ya mangwele oyo eza kopesama mbala na mbala motango ya baye bazalaki kozwama na bokono mobu na mobu ezalaki ndenge moko na motango ya baye bazalaki kobotama.[4] Uta mangwele eya motango ya ba infection na Etats Unis ekatema na 90%.[4] Na mobu ya 2013, varicelle ememaki liwa ya batu 7,000 mokili mobimba – motango oyo mokitaki kowuta na 8,900 na mobu ya 1990.[10] Liwa ezwaka mutu 1 nakati ya batu 60,000 oyo bazali na varicelle.[4] Bokeseni ezalaki te kati na varicelle na variole kino na suka ya siècle ya 19.[4] Na mobu ya 1888, basembolaki boyangani nayango na zona.[4] Nkombo ya varicelle etiyamaki mbala ya yambo na mikanda na mobu ya 1658.[11] Na lokota ya Angele bamitunaki ndenge nini "chiken" oyo elingi koloba soso na Lingala, basangisaki yango nkombo ya bokono oyo mpo na koloba "chickenpox", mpe ebele ya maloba elobamaki; moko nayango ezalaki ete bokono oyo eza mua lolenge ya bopete.[11]

References[kokoma | kobɔngisa mosólo]

  1. "Chickenpox (Varicella) Overview". November 16, 2011. http://www.cdc.gov/chickenpox/about/overview.html. Retrieved 4 February 2015. 
  2. 2,0 2,1 2,2 et 2,3 "Chickenpox (Varicella) Signs & Symptoms". November 16, 2011. http://www.cdc.gov/chickenpox/about/symptoms.html. Retrieved 4 February 2015. 
  3. "Chickenpox (Varicella) Complications". November 16, 2011. http://www.cdc.gov/chickenpox/about/complications.html. Retrieved 4 February 2015. 
  4. 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 et 4,09 Erreur Lua dans Module:Biblio/Commun à la ligne 29 : attempt to call local 'abr' (a nil value).
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 et 5,7 "Chickenpox (Varicella) Prevention & Treatment". November 16, 2011. http://www.cdc.gov/chickenpox/about/prevention-treatment.html. Retrieved 4 February 2015. 
  6. "Chickenpox (Varicella) Interpreting Laboratory Tests". June 19, 2012. http://www.cdc.gov/chickenpox/hcp/lab-tests.html. Retrieved 4 February 2015. 
  7. "Routine vaccination against chickenpox?". Drug Ther Bull 4 (50): 42–5. 2012. doi:10.1136/dtb.2012.04.0098. PMID 22495050. 
  8. Flatt, A; Breuer, J (September 2012). "Varicella vaccines.". British medical bulletin 103 (1): 115–27. doi:10.1093/bmb/lds019. PMID 22859715. 
  9. Macartney, K; Heywood, A; McIntyre, P (23 June 2014). "Vaccines for post-exposure prophylaxis against varicella (chickenpox) in children and adults.". The Cochrane database of systematic reviews 6: CD001833. doi:10.1002/14651858.CD001833.pub3. PMID 24954057. 
  10. GBD 2013 Mortality and Causes of Death, Collaborators (17 December 2014). "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013.". Lancet 385 (9963): 117–71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. PMID 25530442. 
  11. 11,0 et 11,1 "chickenpox, n.". December 2014. http://www.oed.com/view/Entry/31556?redirectedFrom=Chickenpox. Retrieved February 4, 2015.