Camp ya bato oyo bakimá mboka na Bulengo

Camp ya bato oyo bakimá mboka na Bulengo

Camp ya bato oyo bakimá mboka na Bulengo ezali moko ya bisika mingi ya koyamba bato oyo bakimi mboka na bango na République démocratique ya Congo (RDC). Camp oyo ezali na etuka ya Nord-Kivu, na mboka ya Goma, camp yango esalemi mpo na kopesa esika na bato oyo bakimi mboka na bango mpo na bitumba mpe mikakatano ya bato na etuka ya ba Grands Lacs.

Makambo ya kala

Etúká ya Nord-Kivu ezwamaki na bitumba ya mbala na mbala na boumeli ya bambula mingi, oyo esangisaki bituluku ndenge na ndenge ya basodá, mampinga ya Leta mpe ya bapaya. Bitumba yango, elongo na makama lokola volcan mpe mabele ekwei, epusaki bamilio ya bato na kotika bandako na bango.

Camp ya Bulengo esalemaki mpo na kosalisa bato oyo bazalaki na bosɛnga. Ezali koyamba mingi bato oyo bakimi mboka na bango mpo na mobulu ya bituluku ya basimba minduki lokola M23 mpe ba miliciens ya mboka, kasi mpe mpo na kozanga libateli oyo epalangani na bamboka ya pembeni.

Makambo ya kaa

Karte ya esika oyo balongolaki Bulengo na Goma

Bomoi ya mpasi mpo na bato bakimá mboka na kaa ya Bulengo

Bato bafandi

Na kaa ya Bulengo ezali na bankóto ya bato oyo bakimá mboka na bango, mingimingi basi mpe bana. Motuya na yango ebongwanaka na kotalela ndenge oyo mbonge ezali kokende. Na 2023, camp ezalaki na bato 100 000.

Misala ya moboko

• Esika ya kobombama na camp ezalaka mbala mingi na ba tentes ya plastique oyo epesami na ba organisations humanitaires.
• Atako bato bazali na bibongiseli ya malamu mpo na bokolɔngɔnɔ ya nzoto, kasi yango ekoki te mpo na kokokisa bamposa ya bato. Kozanga mai ya komela mpe bisika ya bopeto ezali mokakatano monene.

Makambo ya bomoi

Na kaa yango, bomoi ezali mpasi. Kozala na bato ebele, kozanga bilei, mpe kozanga lisalisi ya monganga ezali kobakisa mpasi ya bafandi. Basi mpe bana bazali na likama mingi ya mobulu ya basi mpe lolenge mosusu ya mabe.

Mikakatano minene na kaa

Kozanga kolya malamu

Kozanga kolya malamu ezali moko na mikakatano minene kati na káa ya Bulengo. Ebongiseli ya mokili mobimba oyo etalelaka makambo ya bilei (PAM) mpe bibongiseli mosusu oyo esalaka na boyokani na Leta ezali kosala milende mpo na kopesa lisungi ya bilei, kasi bilei ezali naino mingi te mpo na kokokisa bamposa ya bato. Mingimingi bana mike bazali na mokakatano monene mpo na kozanga kolya malamu, oyo ekoki kosala ete bákola malamu te mpe bákufa mingi. Kozanga bilei mpe motuya na yango ya moke na bilei ezali kobakisa mpasi, ezali kotya bokolɔngɔnɔ ya nzoto ya bafandi na likama.

Kozanga bopɛto mpe bosɔtɔ

Bizaleli ya bopɛto kati na káa bizali mabe mpenza. Kozanga mai ya pɛto mpe bisika ya malamu ya kosukola esalaka ete bato bázwa bamaladi oyo ezwaka bato mosusu. Mbala mingi bosɔtɔ etondanaka pene na bisika oyo babombaka banyama, mpe yango esalaka ete banyama mabe mpe bamaladi ekola mingi. Milende mpo na kobongisa bosalisi ya bosoto mpe kopesa bisaleli ya bopeto ezali na ndelo mpo na mikakatano ya mosolo.

Maladi ya typhoïde

Maladi ya typhoïde ezali maladi oyo ezongaka mbala na mbala na kaa, mpo na mai oyo ebebi mpe mpo na bopɛto ya malamu te. Maladi yango, oyo ezwamaka na mai to na bilei oyo ezali na mikrobe, ezwaka mingimingi bana mpe bato oyo bazali na likoki ya kozwa yango te. Ba bibongiseli ya monganga oyo eza na camp eza ya kokoka te mpo na kosalisa bato nyonso oyo bazali na yango, yango nde ezali kobakisa penza bokono yango.

Lisalisi ya monganga

Lisungi ya monganga na kaa ezali mpenza malamu te mpo na kokokisa bamposa ya bato oyo bakimi mboka na bango. Atako Minganga bazangi ndelo (MSF) mpe ba ONG misusu ya minganga bazali kopesa lisungi ya ntina mingi, makoki ezali na ndelo. Ba lopitalo ya ntango moke ezangi nkisi, bato ya minganga mpe bisaleli mpo na kobikisa bamaladi lokola malaria, maladi ya mpema mpe pulupulu. Makama ya lombango ya monganga esɛngaka mbala mingi kokende na lopitalo oyo ezali na libanda ya kaa, likambo oyo ezali mpasi mpo na bato mingi oyo bazangi mbongo ya kosomba yango.

Mosala ya kosunga bato

Bibongiseli mingi ya lisungi, lokola Haut Commissariat ya ONU mpo na bakima mboka (HCR), Ebongiseli ya mokili mobimba mpo na bilei (PAM), Minganga bazangi bandelo (MSF), mpe ba ONG mosusu ya mboka mpe ya mokili mobimba, bazali kosala na camp. Bazali kopesa:

• Lisalisi ya bilei, atako ezalaki ya kokoka te;
• Lisalisi ya monganga mpo na koluka kokitisa liwa oyo euti na maladi oyo ekokaki kopɛngolama;
• Lisungi ya psychologique mpe ya social mpo na bato oyo bazwi likama na nzela ya mobembo;
• Misala ya mateya mpo na bana oyo bakimi mboka na bango mpo na kobatela lolenge ya bomoi ya malamu.

Kasi, mbongo oyo bazali na yango ekoki te mpo na kokokisa bamposa oyo ezali se kobakisama.

Mikakatano

Kozala na bato ebele mpe kozanga bibongiseli ya malamu

Bato ya Bulengo bakómi koleka 100 000

Na kaa ya Bulengo, mbala mingi bato bazalaka ebele mpo bato oyo bakimá mboka na bango bazalaki koya mingi. Yango ezali kobakisa matata mpe ezali kosala ete ezala mpasi mpo na kozwa mosolo.

Bobateli mpe bobateli

Bato oyo bakimá mboka bazali kokutana na makama, na ndakisa mobulu ya kosangisa nzoto, koyiba, mpe kobundisa bato na mindoki.

Mikakatano ya kolɔngɔnɔ ya nzoto oyo ezali kosila te

Kopalangana ya bamaladi lokola typhoïde, choléra mpe malaria ezali mokakatano monene mpo na kozanga bopeto mpe kozanga bokengi.[1]

Kozanga mbongo

Kozanga mbongo mpo na kopesa lisungi ya bato na etuka yango ezali kobebisa makoki ya bibongiseli mpo na kopesa lisungi ya malamu.[1]

Mayele ya malamu mpo na kosilisa mikakatano

Bozongi ya bato oyo bakimi mboka na ndenge ya malamu mpe ya malamu na bisika oyo bawuti ezali kaka mokakatano, mpo na kozanga ya libateli mpe bozongi ya malamu te na bisika oyo bitumba ezali.

Elikya mpo na mikolo mizali koya

Lisanga ya bikolo mpe bakonzi ya Congo bazali kosala makasi mpo na koluka biyano ya ntango molai mpo na bato oyo bakimá mboka na bango na kaa ya Bulengo mpe bisika mosusu ya ndenge wana. Na ndakisa:

• Kotombola kimya mpe kimya na bisika ya bitumba,
• Kobongisa ba infrastructures na bisika oyo bato oyo bakimi mboka na bango bawuti;
• Kotonga makoki ya mboka mpo na kokamba mikakatano ya bato.

Camp ya Bulengo elakisi mikakatano ya lombango ya nkita ya bato oyo eumeli na RDC. Esengeli kobakisa milende mpo na kopesa lisungi mpo na kopesa lokumu, libateli mpe kobika ya bankoto ya bato oyo bazwami na bisika wana.