Epatíte A

Epatíte A (eye eyebanaki kala bo epatíte eye epesamaka) ezalí bokono makasi boye bopesamaka na foie na nzela ya virus ya epatíte A (HAV). Ba cas ebele elakisa obe bilembo mike to te mingi mpeza epayi ya bilenge. Ngonga kati ya tango virus ezwami na komonana ya bilembo, mpo na baye baza nayango, ezali kati ya poso mibale na motoba. Tango bilembo bisili komonana bikoki koumela poso mwambe mpe kozala na: nausée, kosanza, pulupulu, loposo ya jaune, fièvre, mpe mpasi na libumu. Pene ya 10–15% ya batu bamonaka bilembo kozongelaka nakati ya eleko ya sanza motoba sima na mbala ya yambo ya bozwi virus. Mbeba makasi ya foie esalemaka mpeza te kasi esalemaka mingi mpeza na kibomokolo.

Ntína

Mingi mpeza ekabolamaka na bilei to mayi ya komela to mpe mayi oyo eza contaminé na nyei. Ba crustacés oyo elambemi malamu te ezalaka mpe mua ntina ya bokono oyo. Ekoki mpe kokabolama na nzela ya kosimba mutu oyo azali nayango. Atako bana bake balakisaka bilembo te tango bazwami na virus ena bakoki mpe kokabola yango epayi ya basusu. Sima na kozwama obe mbala moko na virus ena mutu akomaka immuniser koloba ete akozwaka lisusu te bokono bona bomoyi naye mobimba. Mpo na kosala diagnostic esengelaka komeka makila mpo ete bilembo nayango elandani na oyo ya maladi misusu ebele. Yango ezali bongo moko ya ba virus mitano ya epatíte oyo eyebani, eza: epatíte A, B, C, D, na E.

Bokébisi mpé lisálisi

Mángwelé ma epatíte A esalaka mpo na prevention. Ba mboka misusu esengaka yango esalema mbala na mbala mpo na bana mpe baye baza na risque monene mpe bazwa mangwele te liboso. Emonani neti esalaka mpo na bomoyi mobimba. Ba mesure misusu ya prevention eza kosokola maboko mpe kolamba bilei malamu. Traitement specifique eza te, kopema mpe komela ba nkisi mpo na nausée to pulupulu ezalaka recommendé kolandana na bosenga. Mingi mingi ba infections esilaka mpeza mpe bokono ya foie ekobaka lisusu te. Traitement ya mbeba makasi ya foie, soki esalemi, ezalaka na transplantion ya foie.

Epidemiologi

Na mokili mobimba pene ya million 1.5 ya ba cas ya bilembo ya epatíte ezwamaka na mibu nionso mpe pene ya ebele ya bamillion ya bainfections. Esalemaka mingi na bituka biye bizali na assainissement malamu te mpe bozangi mayi ya petwa. Na ba pays en voie de développement pene ya 90% ya bana basilaki kozwa infection na mibu 10 nayango baza immuniser na kimokolo. Mingi mingi esalemaka na eleko ya ba épidémie na ba pays oyo eza kamua développés epayi wapi bana bazalaka exposé te tango bazali naino bake mpe mangwele epesamaka bisika mingi te. Na mobu ya 2010, epatíte A ya makasi ememaki liwa ya batu 102,000. Mokolo ya Mokili Mobimba mpo na Epatíte milulu misalemaka mibu nionso na mokolo ya 28 na sanza ya Sambo mpo na koteya likolo ya epatíte viral.