Likita linene lya bituka lya Lomami ya likolo

Assemblée provinciale du Haut-Lomami

Likita linene lya etuka ya Haut-Lomami lizali lisanga lya mibeko lya etuka ya Haut-Lomami, ekolo Congo démocratique. Ebongiseli yango ezali na mokumba monene ya kotambwisa mpe kokɛngɛla makambo ya etúká, na kolanda mibeko ya Congo.

Lisolo

Assemblée provinciale ya Haut-Lomami esalamaki nsima ya bokabwani ya mabele na 2015, oyo esukisaki na kokabola etuka ya kala ya Katanga na bituka minei ya sika. Ekómaki ebongiseli oyo ezalaki komonisa bato ya etúká wana ya sika.

Esika ya kofanda

Biro ya Assemblée provinciale ya Haut-Lomami ezali na Kamina, mboka-mokonzi ya province. Ndako yango ezali na babiro ya basangani ya Assemblée mpe bisika oyo basalaka makita. Ndako yango ezali elembo ya demokrasi ya mboka mpe ya komonisa bato.

Nzoto mpe molɔngɔ́

Basangani

Lisangani ya etúká ya Haut-Lomami esangisi bato oyo baponami3, oyo babengami ba députés provinciaux. Motángo na bango ekeseni na kotalela motángo ya bato ya etúká yango, na kolanda mibeko ya Leta. Ndeko moko na moko azali momonisi ya circonscription ya maponami mpe azali na mokumba ya komema mongongo ya bato oyo baponi ye na kati ya assemblée.

Biro ya assemblée

Biro ya Assemblée provinciale ezali organe exécutif oyo etambwisaka misala ya institution. Ezali na basangani mingi, kati na bango prezida, mokambi ya molandi, mokomi ya balapolo mpe basusu na kolanda mibeko ya kati. Prezida azali na mokumba monene na ndenge azali kotambwisa masolo mpe kolandela ndenge makambo ezali kosalema.

Bakomite ya libela

Na kati ya assemblée, ezali na ba commissions permanentes, oyo eza spécialisées na makambo ya sikisiki, lokola:

• Mbongo mpe mosolo;
• Kobongisa nkita mpe misala ya moboko;
• Mateya, kolɔngɔnɔ ya nzoto mpe makambo matali bomoi ya bato;
• Mboka mpe biloko oyo ezali na kati na yango.

Bakomite yango etalelaka mibeko, esalaka baankɛtɛ, mpe etindaka makanisi na yango epai ya bato ya parlema.

Mikumba mpe misala

Assemblée provinciale ya Haut-Lomami ezali na misala mingi:

1. Mibeko: Ekokisi mibeko ya bitúká mpo na kotambwisa makambo ndenge na ndenge, na ndakisa nkita, misala ya moboko, mpe ndenge ya kosalela biloko oyo ezali na mokili.
2. Kotya miso na makambo: Etyaka miso na makambo oyo guvɛrnema ya etúká ezali kosala, na ndakisa kotuna baministre mituna to kosala baankɛtɛ na parlema.
3. Komonisama: Assemblée esalaka lokola molobeli ya bato ya mboka na bakonzi ya etuka mpe ya mboka.
4. Mbongo: Etalelaka mpe endimaka mosolo ya mbula na mbula oyo bakonzi ya etúká bapesaka.

Mikakatano

Assemblée provinciale ya Haut-Lomami ezali na mikakatano mingi, na ndakisa:

• Assemblée provinciale ya Haut-Lomami ezali na mikakatano mingi, na ndakisa:

Kozanga mbongo mpe biloko ya kosala: Lokola mbongo ezali mingi te, mosala na yango ezali kosalema malamu te.

• Kotonga makoki: Ba députés provinciaux bazali na mposa ya formasyo mpo na kokolisa makoki na bango ya kokoma mibeko mpe ya kokata makambo ya politiki ya Leta.
• Kozala polele mpe koyangela malamu: Kokólisa polele mpe kobundisa kanyaka ezali makambo ya ntina mingi mpo na kolandela bokambi malamu ya makambo ya etúká.
• Kokokisa bamposa ya bato na esika bafandi: Esengeli ete Assemblée esala na mikakatano oyo ezali na boyokani na bozui ya misala ya ntina mpo na bato, lokola kelasi, bokolongono ya nzoto mpe misala ya moboko.

Atako mikakatano wana, Assemblée provinciale ya Haut-Lomami ezali kaka moko ya ba pilier ya gouvernance démocratique mpe ya développement ya province.